สุนัขไทยเป็นสายพันธุ์สุนัขที่มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานและลึกซึ้งในประเทศไทย สุนัขไทยมีหลายสายพันธุ์ แต่จะมีสายพันธุ์ที่โดดเด่นและนิยมเลี้ยงกันมาก ได้แก่ สุนัขไทยหลังอาน (Thai Ridgeback) และสุนัขไทยบางแก้ว (Thai Bangkeaw : TBK) ซึ่งจะมีลักษณะและความสามารถที่โดดเด่นตามด้านล่างนี้
สุนัขไทยหลังอาน (Thai Ridgeback)
- ถิ่นกำเนิด: สุนัขไทยหลังอานเป็นสุนัขพันธุ์พื้นเมืองที่อยู่ในย่านเอเชียตะวันออกในเขตร้อน เป็นสุนัขพันธุ์พื้นเมืองเก่าแก่ของประเทศไทย อยู่ในภาคตะวันออก แถบจังหวัดจันทบุรีและตราด
- ลักษณะนิสัย: สุนัขไทยหลังอานมีความสามารถในการเฝ้ายามและมีสัญชาตญาณของการล่า ระมัดระวัง คอยเตือนภัยสิ่งแปลกปลอมได้อย่างดี ในขณะเดียวกันก็ยังเป็นสุนัขที่มีความซื่อสัตย์ จงรักดีต่อเจ้าของ เฉลียวฉลาด มั่นใจในตัวเองสูง มีความเป็นผู้นำ รักอิสระ กล้าหาญ เด็ดเดี่ยว และมั่นคง แต่ไม่ค่อยเหมาะกับครอบครัวที่มีเด็กเล็กและผู้สูงอายุ เนื่องจากความแอคทีฟ ชอบเล่น และพลังงานที่เยอะมาก
- ลักษณะเด่น: กะโหลกศีรษะเป็นสามเหลี่ยมรูปลิ่ม มีกรามใหญ่ที่แข็งแรง หูตั้งเป็นรูปสามเหลี่ยม ปลายจมูกสีดำ และ ปากรูปลิ่ม หางเรียวยาวตั้งขึ้นเป็นรูปดาบ หรือเคียว ขนสั้น แบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ แบบกำมะหยี่ หรือสั้นเกรียนติดผิวหนัง แต่มีความนุ่ม และ แบบสั้นแต่ไม่เกรียนติดหนัง สีขนที่เป็นที่ยอมรับ ได้แก่ สีน้ำตาลแดงหรือสีแดง สีดำปลอด สีสวาด หรือ สีกลีบบัว แต่นอกจากนี้ยังมีสีหรือลวดลายอื่น ๆ อย่าง สีขาว สีเขียว(สีกระรอก) และลายเสือ หลังอานจะมีลักษณะพิเศษเฉพาะ คือมีขนบริเวณหลังขึ้นในแนวย้อนกลับจากแนวขนปกติบนแผ่นหลัง หรือที่เรียกว่าอาน
- ขนาด: เพศผู้ สูงประมาณ 52.5 – 62.5 เซนติเมตร หนักประมาณ 22 – 24 กิโลกรัม เพศเมีย สูงประมาณ 47.5 – 57.5 เซนติเมตร หนักประมาณ 20 – 22 กิโลกรัม
สุนัขไทยบางแก้ว (Thai Bangkeaw : TBK)
- ถิ่นกำเนิด: มีแหล่งกำเนิดอยู่ที่วัดบางแก้ว ตำบลท่านางงาม อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำยมที่มีสภาพภูมิประเทศทั่วไปเป็นป่าดงพงพี ทำให้เชื่อว่าบางแก้วเกิดจากการผสมกันระหว่าง สุนัขพันธุ์ไทยพื้นบ้านกับสุนัขป่าพื้นถิ่น.
- ลักษณะนิสัย: เวลายืนมักเชิดหน้าและโก่งคอคล้ายม้า มีความสง่างาม คล่องแคล่วว่องไว แข็งแรง กล้าหาญ ฉลาดปราดเปรียว และ ค่อนข้างดุ ตื่นตัวตลอดเวลา แต่มีความซื่อสัตย์และหวงเจ้าของมากเป็นพิเศษ มีความสามารถในการดมกลิ่นและจำเสียงเป็นเลิศ.
- ลักษณะเด่น: เป็นสุนัขขนาดกลาง รูปทรงตั้งแต่ช่วงขาหน้าถึงขาหลังเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส อกกว้างและลึก ไหล่กว้าง ท้องไม่คอดกิ่ว ลำตัวหนาปานกลาง ลักษณะขนยาวหนาเป็นสองชั้น มีขนแผงคอคล้ายแผงคอสิงโต หางเป็นพวงสวยงาม ซึ่งถือเป็นลักษณะเด่นที่สืบทอดมาจากสุนัขจิ้งจอก หากมีขนสีขาวรอบกรวยปากคล้ายลักษณะของหมาจิ้งจอก เรียกว่า “ปากคาบแก้ว” จะถือว่าเป็นลักษณะดี.
- ขนาด: เพศผู้ สูงประมาณ 42-53 เซนติเมตร หนักประมาณ 14-16 กิโลกรัม เพศเมีย สูงประมาณ 38-48 เซนติเมตร หนักประมาณ 13-15 กิโลกรัม.
ทั้งสองสายพันธุ์นี้มีลักษณะและความสามารถที่โดดเด่น และได้รับความนิยมจากผู้เลี้ยงสุนัขไทยอย่างแพร่หลายในประเทศไทย